Sách khuyến học fukuzawa yukichi

Sách khuyến học của Fukuzawa Yukichi, viết trong giai đoạn từ 1872 đến 1876, có thể không phải là tác phẩm dài và sâu sắc nhất của ông, nhưng vẫn là tác phẩm có tác động mạnh nhất đối với công chúng Nhật Bản.

Nội dung chính sách khuyến học

Trong cuốn sách này, Fukuzawa Yukichi nói về bản chất của con người và mục đích thực sự của việc học hành. Với các chương viết về sự bình đẳng, quyền con người, ý nghĩa của hệ thống giáo dục mới, trách nhiệm của người dân và chính phủ trong một quốc gia pháp trị… “Khuyến học” đã thay đổi tâm hồn của người dân Nhật Bản trong thời kỳ Minh Trị.

Với tuyên bố “Trời không tạo ra người đứng trên người và cũng không tạo ra người đứng dưới người”, Fukuzawa Yukichi đã khiến cho đa số người dân Nhật Bản, người trước đây bị gò bó bởi đẳng cấp, thân phận, và quyền lực của quan quyền trong hàng trăm năm, cảm thấy kinh ngạc và bàng hoàng – như một điều “khó tin vào tai mình”. Ông đã khẳng định rằng mọi người sinh ra đều bình đẳng và sự khác biệt chỉ xuất phát từ trình độ học vấn.

Đối với học vấn, Fukuzawa Yukichi đã phê phán hệ thống học thuộc lòng và đặt mạnh vấn đề xây dựng một nền giáo dục dựa trên “thực học”. Nền giáo dục thực học phải liên quan chặt chẽ đến cuộc sống hàng ngày, phải dựa trên tinh thần khoa học, tinh thần độc lập, và tính thực dụng. Việc học hỏi từ văn minh phương Tây cũng phải được thực hiện một cách cẩn thận. Và quan điểm chung trong cuốn sách là “Làm thế nào để bảo vệ sự độc lập của Nhật Bản” trong bối cảnh các cường quốc phương Tây đang cố gắng biến Châu Á thành thuộc địa.

Dành cho độc giả ở Việt Nam hiện nay, một số tư tưởng của Fukuzawa Yukichi trong “Khuyến học” có thể không còn là điều mới mẻ và gây sốc như với người Nhật Bản thời kỳ Minh Trị. Tuy nhiên, cách ông đặt ra những vấn đề vẫn giữ ý nghĩa thời sự đối với các quốc gia đang trên con đường hiện đại hóa. Ngoài ra, cuốn sách này cũng giúp người đọc Việt Nam hiểu sâu hơn về tính cách và tinh thần của người Nhật Bản hiện đại, những người từ đế quốc nông nô đã trở thành “quốc dân” trong một Nhật Bản hiện đại và văn minh ngày nay.